Istota i specyfika ruchu turystycznego

Ruch turystyczny definiowany jest przez specjalsitów jako zjawisko społeczne, które polega na przestrzennym przemieszczaniu się ludzi do miejscowości turystycznych. Obejmuje podróże motywowane różnymi celami (wypoczynkowe, lecznicze, rekreacyjne, służbowe, towarzyskie, itp.) pod warunkiem, że miejsce docelowe znajduje się poza miejscem codziennego otoczenia podróżującego. Z ruchu turystycznego wykluczono bowiem podróże w celach dojazdu do pracy, szkoły lub innych regularnie odwiedzanych miejsc.

Godnym zauważenia jest fakt, że ruch turystyczny posiada swoje specyficzne cechy. Do tych podstawowych, najbardziej charakterystycznych dla współczesnego ruchu turystycznego należą:
 

• Społeczny i ekonomiczny charakter

Podczas podróży oraz w czasie pobytu w miejscowości turystycznej podróżujący wytwarzają popyt na różnego rodzaju usługi i produkty. Ruch turystyczny powoduje zatem określone skutki ekonomiczne i społeczne. Ich skala wzrasta wraz ze skalą ruchu turystycznego.
 

• Dobrowolny i czasowy charakter

Jest to ruch dobrowolny i czasowy, obejmujący zarówno pobyty jednodniowe jak i te trwające do roku czasu.
 

• Obce są motywy osiedlania się oraz zarobkowania w miejscu czasowego pobytu

Ruch turystyczny wyklucza motywy osiedlania się i zarobkowania w docelowym miejscu podróży. Aktualnie kryterium nie zarobkowania zarówno w czasie podróży jak i w miejscu czasowego pobytu uległo jednak znacznemu osłabieniu, nie przystając do współczesnej rzeczywistości.
 

• Sezonowość

Nierównomiern e rozłożenie ruchu turystycznego w skali roku jest zjawiskiem występującym na całym świecie. Do podstawowych przyczyn sezonowości zaliczyć można: warunki klimatyczne, organizacje pracy i roku szkolnego. Większość ruchu turystycznego koncentruje się w czasie wakacji, ferii zimowych, świąt oraz weekendów.

W przypadku klasyfikacji ruchu turystycznego należy stwierdzić, ze w literaturze istnieje wiele podziałów ruchu turystycznego. Najbardziej istotna z punktu widzenia obsługi ruchu turystycznego i jednocześnie najbardziej kompleksowa wydaje się klasyfikacja dzieląca kryteria podziału ruchu turystycznego na opisujące podróż turystyczną oraz opisujące uczestników podróży turystycznej.

Do kryteriów opisujących uczestników podróży turystycznej zaliczyć można: strukturę demograficzną (np. turystyka rodzinna), społeczno-zawodową (np. turysyka nauczycieli) oraz dochodową (np. turystyka ludzi zamożnych). Natomiast do kryteriów opisujących podróż turystyczną należą: cel (np. turystyka w interesach), charakter (np. turystyka letnia), sposób organizowania (np. turystka indywidualna) oraz elementy składowe podróży (np. ruch turystyczny ze względu na bazę noclegową - hotel w górach).

Obie klasyfikacje nie wyczerpują być może wszystkich występujących w praktyce możliwości podziału ruchu turystycznego, odgrywają jednak istotną rolę zarówno dla obsługi ruchu turystycznego, celów statystyki jak i badań naukowych.