Gorączka złota po polsku: 90 minut podziemnej podróży

Do miasteczka położonego u podnóża Gór Złotych, przy granicy z Czechami przyjeżdża w sezonie 160 tys. zwiedzających – pod względem popularności w regionie przewyższa je tylko Panorama Racławicka (280 tys. ). Choć Podziemną Trasę Turystyczną, w 35 lat od definitywnego zamknięcia kopalni, uruchomiono już w 1996 r. z inicjatywy ówczesnego burmistrza, Wiktora Lubienieckiego, stała się ona popularna dzięki Elżbiecie Szumskiej. Ta przedsiębiorcza blondynka, z wykształcenia lekarz weterynarii, początkowo tylko przewodniczka po kopalnianych korytarzach, uwierzyła, że stąpa po prawdziwej żyle złota. Zastawiła więc dom, wzięła gigantyczny kredyt i zainwestowała w kopalnię, stając się z czasem jej większościowym udziałowcem. Nadal jednak prowadzi grupy, a kto się w nich znajdzie, pozna największe tajemnice skryte w plątaninie chodników.

Ślady eksploatacji złóż pochodzą z X w. Pierwszym dokumentem potwierdzającym istnienie osady i prowadzone prace wydobywcze jest przywilej górniczy nadany przez księcia krakowskiego i wrocławskiego Henryka IV Prawego zwanego też Probusem klasztorowi Cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Probus zginął otruty w 1290 r., ale nie arszenikiem ze Złotego Stoku, bo zaczęto go tu odzyskiwać z rud arsenu dopiero pod koniec XVIII w. Ela Szumska twierdzi natomiast, że właśnie złotostockim arszenikiem skracano żywot Napoleona. Dwa i pół wieku wcześniej w miasteczku działało prężnie 190 kopalń, a roczna produkcja złota osiągnęła 60 kg (maks. 140 kg), co dawało ok. 8% produkcji złota w Europie!

Gdzie jest Kopalnia Złota - Złoty Stok? ul. Złota 7, Złoty Stok, Polska, Zobacz na mapie

Większość kopalni należała do potężnego rodu niemieckich bankierów – Fuggerów ( boczną linię stanowiła warszawska kupiecka rodzina Fukierów), „sponsorów” wyprawy Kolumba. Zawalenie się głównego szybu złoża Złoty Osioł, liczącego 72 metry głębokości, pogrzebało żywcem 59 górników
 i spowodowało na pewien czas zastój górnictwa. Kolejny regres przyniosła wojna trzydziestoletnia - Złoty Stok na zawsze utracił dobrą passę.

Zobacz także: 20-lecie TTWarsaw. Jublileuszowa edycja już za pasem!

Dziś kopalnia ma w pakiecie oferty niekonwencjonalne, jak zwiedzanie z fabułą polegające na podzieleniu grupy na mniejsze zespoły, które ze sobą rywalizują albo opcja ekstremalna z 15-metrowym zjazdem na linie w sztolni Emanuel. Kopalnia ma swoją niewidoczną białą damę, Gertrudę, od której nazwana została sztolnia otwierająca trasę zwiedzania. Zgodnie z legendą kobieta zabłądziła w korytarzach, szukając zaginionego po katastrofie męża – górnika, a teraz wyprowadza na powierzchnię wszystkich zbłąkanych. Spotkać też można gnoma Szarego – spojrzenie mu prosto w oczy gwarantuje spełnienie marzeń.

Źródło: własne, Kopalnia Złota w Złoty Stoku